Cách chữa táo bón kéo dài cho trẻ sơ sinh

Táo bón là một trong những vấn đề thường gặp nhất ở trẻ sơ sinh. “Trẻ em bị táo bón phải làm thế nào” là nỗi lo lắng của không ít bậc phụ huynh. Tình trạng này không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến tâm lý, sinh hoạt khiến trẻ quấy khóc, rối loạn tiêu hóa, biếng ăn,… mà về lâu dài có thể dẫn đến suy dinh dưỡng, suy giảm miễn dịch, còi cọc, chậm phát triển.

Bài viết liên quan:

• Trẻ táo bón do ở trong nhà nhiều và ít vận động trong giai đoạn dịch Covid
• Tại sao táo bón ở trẻ dai dẳng và hay tái phát?
• 5 bài thuốc dân gian trị táo bón cho trẻ

Vậy khi trẻ sơ sinh bị táo bón kéo dài thì cần phải chữa như thế nào? Buona sẽ giúp bạn!

Táo bón ở trẻ sơ sinh là gì?

Táo bón là vấn đề thường gặp ở trẻ sơ sinh. Thông thường, trẻ sơ sinh đi ngoài khoảng 2-3 lần/ngày với trẻ dưới 6 tháng tuổi và 1-2 lần/ngày với trẻ 8-12 tháng còn bú sữa mẹ. Nếu thấy trẻ có biểu hiện đi ngoài ít hơn bình thường, khoảng 1-2 ngày mới đi tiêu một lần, kèm theo phân bón cục, trẻ đi ngoài rất khó khăn thì đây là lúc mẹ cần tìm hiểu và trị táo bón kịp thời cho con.

Nếu không được điều trị đúng cách, bệnh sẽ nặng và khó chữa, lâu dần có thể dẫn tới những biến chứng nguy hiểm như nứt kẽ hậu môn, trĩ, phình, sa trực tràng,…

2 giai đoạn cơ bản trong điều trị táo bón kéo dài

Giai đoạn 1: Tống phân

Sau khi thăm khám, các bác sĩ sẽ xác định trẻ có đang bị tồn ứ phân cứng trong trực tràng hay không. Điều này thường xuất hiện ở trẻ bị táo bón kéo dài. Nếu có, một số biện pháp được áp dụng ngay như thuốc nhuận tràng liều cao trong 3-6 ngày liên tiếp hoặc bơm hậu môn, thụt tháo để lấy ngay phân tồn ứ. Nhưng cần được thực hiện tại bệnh viện hoặc theo chỉ định của bác sĩ. Sau đó, trẻ sẽ được dùng thuốc nhuận tràng liều duy trì.  

Theo GS. TS. Nguyễn Khánh Trạch (Chủ tịch Hội Nội khoa Việt Nam, Chủ tịch Hội Tiêu Hóa Việt Nam), một số thuốc trị táo bón cho trẻ được chứng minh hiệu quả hơn cả hiện nay là Polyethylene glycol/ PEG/ macrogol. Đây là lựa chọn hàng đầu trong hầu hết các hướng dẫn điều trị ở Châu Âu, Châu Mỹ. Sau đó có thể kể đến lactulose và sorbitol nếu trong điều kiện không có PEG.

Giai đoạn 2: Điều trị duy trì

Sau mỗi đợt táo bón, đặc biệt là táo bón kéo dài, trẻ thường xuất hiện tâm lý sợ đi tiêu và nín nhịn nhiều hơn khi đi cầu. Thay đổi chế độ ăn mà trẻ vẫn bị táo là điều dễ hiểu.

Điều trị tống phân chỉ giúp loại bỏ lượng phân ứ đọng hiện tại. Và điều trị duy trì là cần thiết để tạo thói quen đi tiêu mỗi ngày, hoặc ít nhất là 3 lần mỗi tuần, phục hồi chức năng tiêu hóa tự nhiên cho trẻ.

Theo GS.TS. Nguyễn Khánh Trạch, với trẻ dưới 1 tuổi, thời gian duy trì có thể ngắn và tùy vào nhận định của bác sĩ. Nhưng với trẻ trên 1 tuổi, thời gian duy trì có thể kéo dài vài tháng, thậm chí vài năm.

Phương pháp chữa táo bón không dùng thuốc

Thay đổi chế độ dinh dưỡng

Với trẻ sơ sinh bị táo bón kéo dài, song song với việc dùng thuốc thì chế độ ăn cũng là yếu tố quyết định đến hiệu quả điều trị táo bón. Mẹ nên cho trẻ ăn thức ăn mềm, dễ tiêu, đủ dinh dưỡng.

Bên cạnh việc bổ sung thực phẩm giàu chất xơ có tác dụng nhuận tràng, không quên cho trẻ uống thêm nước giúp kích thích nhu động ruột, làm ẩm thức ăn. Thức ăn dễ được tiêu hóa và bài tiết ra ngoài hơn.

Nếu cơ địa trẻ dễ bị táo bón, mẹ nên cân nhắc chọn sữa công thức đã được thủy phân protein, bổ sung thêm chất xơ. Nên pha sữa đúng tỷ lệ theo như hướng dẫn, tránh pha sữa quá đặc.

Ngoài ra, với những trẻ còn đang bú sữa mẹ thì mẹ cũng nên cân đối lại khẩu phần ăn của mình. Mẹ nên bổ sung các thực phẩm giàu chất xơ như súp lơ, rau dền, rau má,, diếp cá, rau cải… các loại hạt nguyên xơ, sữa chua. Hạn chế thực phẩm quá giàu đạm và chất béo.

Không chỉ có ý nghĩa trong điều trị mà thay đổi chế độ dinh dưỡng cho bé cũng là biện pháp lâu dài và hiệu quả để phòng chống tình trạng táo bón ở trẻ sơ sinh.

Massage bụng

Phương pháp này giúp tăng nhu động ruột, thức ăn khó tiêu còn trong bụng mềm ra giúp trẻ bớt đau bụng, dễ đi tiêu hơn.

Mẹ chỉ cần đặt 3 ngón tay giữa chụm lại gần với rốn của bé. Ấn nhẹ và xoay vòng tại chỗ theo chiều kim đồng hồ. Sau đó xoay vòng quanh rốn và mở rộng dần vòng tròn cho đến khi gần hông phải của bé.  

Động tác đạp xe

Động tác này khá đơn giản. Mẹ chỉ cần đặt bé nằm trên giường, sau đó nâng hai chân của bé lên rồi di chuyển lên – xuống theo vòng tròn như đang đạp xe đạp. Điều này cũng giúp kích thích nhu động ruột, giúp trẻ đi tiêu dễ dàng hơn.

Ngâm hậu môn bằng nước ấm

Nước ấm kích thích cơ vòng hậu môn giúp bé sơ sinh dễ đi ngoài hơn. Nên để trẻ thư giãn trong bồn chậu khoảng 5-10 phút, 1-2 lần/ngày. Tuy nhiên cách này chỉ nên áp dụng với trẻ từ một tháng tuổi trở lên.

Khi trẻ bị táo bón thoáng qua thì việc chăm sóc tại nhà, điều chỉnh chế độ ăn và áp dụng các phương pháp chữa táo bón không dùng thuốc khác là đủ. Tuy nhiên, nếu trẻ gặp phải một trong những trường hợp sau thì cần phải sử dụng đến thuốc nhuận tràng: 

• Táo bón kéo dài trên 2 tuần
• Trẻ mới sinh bị táo bón, chướng bụng,…
• Trẻ bị táo bón kèm sốt cao, nôn trớ, đại tiện ra máu, trướng bụng, sụt cân,…

Táo bón là tình trạng thường gặp ở trẻ. Do vậy, cha mẹ cần thường xuyên để ý tình trạng đi ngoài của bé để can thiệp kịp thời. Tốt nhất nên chủ động dự phòng táo bón ở trẻ bằng một chế độ dinh dưỡng, sinh hoạt hợp lý.