Trẻ thấp còi nguyên nhân chủ yếu do tình trạng dinh dưỡng không đầy đủ dưỡng chất, đặc biệt là canxi. Nguyên nhân có thể do khẩu phần ăn nghèo nàn, bé không hấp thu được hoặc cũng có thể do bé thường xuyên bị ốm yếu. Bài viết này Buona sẽ giúp các bậc cha mẹ có những hiểu biết chính xác để khắc phục tình trạng thấp còi của trẻ.
Nội dung bài viết
Tại sao trẻ thấp còi?
Trẻ thấp còi do sai lầm trong nuôi dưỡng
Đây là nguyên nhân chiếm đa số trong các trường hợp trẻ thấp còi, suy dinh dưỡng hiện nay.
- Trẻ không được bú mẹ đầy đủ, đặc biệt là trong 6 tháng đầu hoặc bị cai sữa mẹ sớm, nuôi dưỡng không đúng phương pháp khi bé thiếu hoặc không có sữa mẹ.
- Cho ăn dặm quá sớm (trước 4 tháng tuổi), hoặc không biết cách cho con ăn thêm bột, rau, trái cây, đạm, đặc biệt là chất béo, protein và canxi… ngoài những bữa bú mẹ sau 6 tháng.
- Không cho trẻ ăn đủ khi bị bệnh, kiêng cữ quá mức (chỉ cho ăn cháo muối hoặc cháo đường) kéo dài nhiều ngày làm trẻ thiếu dưỡng chất, dễ suy dinh dưỡng, chậm lành bệnh.
Trẻ thấp còi do bệnh lý
- Trẻ mắc các bệnh nhiễm trùng như viêm đường hô hấp, sởi, tiêu chảy kéo dài…
- Trẻ mắc các bệnh lý như cường giáp, bỏng, phẫu thuật, chấn thương, bệnh lý có dùng corticoid làm tăng nhu cầu dinh dưỡng; các bệnh đường ruột làm mất chất dinh dưỡng; bệnh mạn tính như đái tháo đường, suy thận mạn, suy tim, bệnh gan mạn…
Trẻ thấp còi do cơ địa đặc biệt
Trẻ sinh non, suy dinh dưỡng bào thai, dị tật bẩm sinh (dị tật hệ tiêu hóa, hệ thần kinh, bệnh lý nhiễm sắc thể)…
Nguyên nhân trẻ thấp còi chủ yếu do yếu tố dinh dưỡng
Dinh dưỡng cho trẻ thấp còi
Trẻ thấp còi thường đi kèm với tình trạng biếng ăn. Vì vậy, để khắc phục tình trạng cần có một quá trình chăm sóc dinh dưỡng đặc biệt, liên tục, trong một thời gian dài thì cơ thể mới hồi phục được.
Chế độ dinh dưỡng cho trẻ thấp còi rất quan trọng
Tạo hứng thú cho trẻ khi ăn
Sử dụng một số trò chơi đơn giản để giúp tạo hứng thú cho trẻ khi ăn. Lưu ý không sử dụng những trò chơi quá nhiều chi tiết, hoặc quá mất thời gian khiến bé không tập trung ăn sẽ bị phản tác dụng.
Thay đổi khẩu phần ăn đa dạng, đầy đủ và cân đối bốn nhóm chất: Glucid ( tinh bột), protein ( thịt), lipid ( mỡ), vitamin & khoáng chất và bắt mắt trình bầy bắt mắt.
Sử dụng các sản phẩm thực phẩm bổ sung tăng cường quá trình chuyển hóa tự nhiên trong cơ thể như Siro ăn ngon kết hợp sữa ong chúa với cao tầm xuân, cao việt quất và vitamin nhóm B. Sản phẩm này có tác dụng tốt trong việc kích thích trẻ ăn ngon vừa có tác dụng tăng cường sức đề kháng, miễn dịch của trẻ.
Chia nhỏ bữa ăn của trẻ, ăn ít nhưng nhiều bữa. Tuyệt đối tránh bắt ép trẻ ăn nhiều , cùng một lúc sẽ dấn đến tình trạng bé hoảng sợ, ám ảnh về bữa ăn và sẽ rất khó để khắc phục. Sau khi bé đã có tiến triển tích cực , sẽ tăng dần khối lượng từng bữa.
Bổ sung canxi hàng ngày
Việc bổ sung canxi cho trẻ thấp còi vô cùng quan trọng bởi canxi là thành phần chính trong mô xương. Không có canxi, hệ xương không thể phát triển được:
Bổ sung canxi từ thực phẩm: những nguồn thực phẩm như tôm, cua, cá. ốc, rau xanh, đậu phụ, đậu tương, khoai tây… có hàm lượng canxi rất cao. Đa dạng bữa ăn bằng các nguồn thực phẩm này sẽ giúp trẻ tăng cường lượng canxi cho cơ thể. Tuy nhiên, cơ thể trẻ chỉ hấp thu được khoảng 30% lượng canxi từ thực phẩm, với những trẻ còi xương, suy dinh dưỡng thì tỷ lệ này có thể còn thấp hơn.
Duy uống sữa hàng ngày, ít nhất 2 lần/ ngày bởi sữa là nguồn cung cấp canxi hiệu quả, dễ sử dụng đối với trẻ nhỏ.
Bổ sung canxi từ nguồn thực phẩm bổ sung như canxi cá tuyết. Đây là nguồn canxi hữu cơ rất an toàn, hiệu quả bởi canxi cá tuyết được chiết xuất từ xương lưng cá tuyết Nhật bản, có hàm lượng Canxi cao, tỷ lệ Canxi : phospho tương tự như tỷ lệ trong mô xương của trẻ nên dễ dàng hấp thu, ít gây lắng đọng trong cơ thể. Mùi vị dễ uống, không gây táo bón.
Những sản phẩm như canxi cá tuyết còn được bổ sung thêm Vitamin D, Vitamin K là những vitamin hỗ trợ quan trọng cho quá trình hấp thu canxi vào xương. Các bậc cha mẹ nên tìm mua những sản phẩm có bổ sung sẵn Vitamin D, Vitamin K cho trẻ uống, hiệu quả hấp thu canxi sẽ cao hơn rất nhiều.
Bổ sung canxi cho trẻ phải kết hợp vitamin D, Vitamin K mới phát huy được hiệu quả
Chế độ vận động, các biện pháp bổ trợ
Các biện pháp bổ trợ rất quan trọng cho trẻ, đừng vì thấy trẻ hay ốm yếu mà kiêng khem quá như không cho trẻ ra ngoài, không cho trẻ ra nắng, ra gió , không cho trẻ tự đi lại, tự chơi khám phá xung quanh. Những biện pháp sau đây được khuyến cáo sẽ giúp trẻ phát triển hệ xương, tăng cường hấp thu dinh dưỡng.
Tăng cường vận động, luôn khuyến khích bé vận động, đi lại, tham gia chơi các trò chơi ngoài trời. Khi cơ thể vận động, nó sẽ tiêu hao năng lượng và giúp trẻ có cảm giác ăn tốt hơn. Vận động cũng giúp tăng sức chịu đựng của xương, từ đó kích thích hệ xương tăng cường hấp thu canxi vào mô để cung cố và phát triển.
Cho bé tắm nắng thường xuyên bởi vitamin D sẽ được tổng hợp dưới da khi tiếp xúc với ánh sáng mặt trời. Việc tắm nắng nên được khuyến cáo thực hiện từ 6-7h sáng ( vào mùa hè ) hoặc 8-9h sáng ( vào mua đông ) và từ 4-5h chiều.
Bài viết được sự tham vấn của Dược sĩ Tiết Thị Minh Tâm – Nhà thuốc Minh Tâm – 3A Trần Hưng Đạo
