Táo bón tuy không phải là bệnh lý nguy hiểm nhưng lại ảnh hưởng lớn đến tâm lý của trẻ như sợ hãi khi đi ngoài, nín nhịn, dễ tự ti,… Không ít trường hợp các bà mẹ đã thay đổi chế độ ăn uống, cho trẻ ăn nhiều rau mà vẫn bị táo bón. Vậy nguyên nhân ở đâu? Và giải pháp khắc phục thế nào?
Nội dung bài viết
1. NGUYÊN NHÂN THỰC THỂ:
Táo bón ở trẻ có 2 dạng: táo bón thực thể và táo bón chức năng. Táo bón thực thể là táo bón xuất phát từ những tổn thương đường ruột, hệ thần kinh,… bên trong cơ thể như: bán tắc ruột, hẹp đại tràng, phình đại tràng bẩm sinh, suy giáp, bại não,… Ở đây, táo bón chỉ là một biểu hiện bề nổi của những căn bệnh này và khi giải quyết được chúng thì chứng táo bón mới hết.
Táo bón thực thể ở trẻ thường xuất hiện từ sớm
Khi có nghi ngờ nguyên nhân thực thể, bạn cần cho trẻ đến khám ngay tại các cơ sở y tế để phát hiện và giải quyết nhanh tình trạng bệnh. Một số triệu chứng và dấu hiệu cảnh báo táo bón nguyên nhân thực thể bạn có thể tham khảo như:
- Táo bón xuất hiện rất sớm (trước 1 tháng tuổi)
- Tiêu phân su sau 48h sau sinh
- Tiền sử gia đình có người mắc bệnh Hirschsprung
- Phân nhỏ và dài như bút chì
- Giảm phản xạ, lực cơ, trương lực cơ hai chân
- …
Tuy vậy, táo bón thực thể ở trẻ là tương đối ít (khoảng 3-5%), hơn 95% táo bón ở trẻ là táo bón chức năng – chứng táo bón khởi phát từ chế độ ăn. Thế nhưng trong trường hợp này, không phải lúc nào việc thay đổi chế độ ăn uống cũng có thể giải quyết được chứng táo bón, trẻ ăn nhiều rau uống nhiều nước vẫn bị táo bón, thậm chí dù bổ sung thêm men vi sinh mà chứng táo bón vẫn rất khó khắc phục.
2. TÁO BÓN MÃN TÍNH – NGUYÊN NHÂN TÁO BÓN RẤT KHÓ KHẮC PHỤC Ở TRẺ
Trong những tuần đầu tiên khi trẻ mới bị táo bón, thay đổi chế độ ăn uống phần lớn sẽ mang đến các kết quả tích cực. Tuy vậy, với trẻ táo bón kéo dài, hay tái phát từ nhiều tháng, thậm chí nhiều năm thì thay đổi chế độ ăn uống không còn là giải pháp ưu tiên hàng đầu nữa. Lúc này, cho dù bạn cho trẻ bổ sung thêm nhiều chất xơ, ăn nhiều rau hay hoa quả thì trẻ vẫn dễ bị táo bón.
Nguyên nhân là bởi khi táo bón kéo dài, phân khô cứng khiến trẻ đi ngoài bị đau. Dần dần trẻ hình thành tâm lý sợ đi ngoài, nín nhịn, phân càng ở lâu trong cơ thể, càng lớn và khô cứng hơn,… trẻ lại càng thêm sợ đi ngoài. Từ đó khiến chứng táo bón trở thành vòng tròn luẩn quẩn khó khắc phục:
Trong trường hợp này, thay đổi chế độ ăn uống, trẻ ăn nhiều rau vẫn bị táo bón là điều dễ hiểu. Thay vào đó, các bác sĩ sẽ kê cho bé loại thuốc nhuận tràng làm mềm phân, giúp trẻ không còn đau, bớt sợ hãi. Song song với đó là việc tập thói quen đi ngoài hàng ngày cho trẻ từ phía ba mẹ.
Tuy vậy, nguyên tắc trong điều trị táo bón là làm mềm phân đủ lâu để trẻ quên đi cảm giác đi ngoài vô thức. Điều này có thể lên tới 6 tháng – 1 năm tùy tình trạng từng bé. Không ít cha mẹ khi thấy con trẻ đi ngoài được liền dừng ngay thuốc khiến tình trạng táo bón quay trở lại, trong khi nỗi sợ đi ngoài đã trở thành thói quen và vẫn còn đó ở trẻ. Vì vậy, với trẻ táo bón kéo dài và hay tái phát, để loại bỏ chứng táo bón dứt điểm thì thay đổi chế độ ăn uống là chưa hề đủ. Thay vào đó, bạn cần kiên trì sử dụng thuốc nhuận tràng cho bé kết hợp với việc luyện tập đi ngoài hàng ngày. Hiện nay, trên thị trường đã có sản phẩm bột nhuận tràng với thành phần PEG 3350 (macrogol 3350) được chứng minh an toàn và không giảm tác dụng khi sử dụng lâu dài cho trẻ bị táo từ ngay 6 tháng tuổi.
Thành phần Macrogol 3350/PEG 3350 đã được Hiệp Hội Nhi khoa, Tiêu hóa, Gan và Dinh dưỡng Châu Âu, Châu Mỹ và Viện chăm sóc sức khỏe NICE – UK khuyến nghị là lựa chọn đầu tay trong điều trị táo bón chức năng ở trẻ em.
