Trong quá trình phát triển của trẻ có tồn tại một thời kỳ có tên Nhạy cảm trật tự. Tính cảm thụ này xuất hiện khi trẻ mới chào đời được mấy tháng, đạt đỉnh điểm vào khoảng 2-3 tuổi và hầu như mất đi khi trẻ 6 tuổi.
Bạn có thể nhận thấy những đặc điểm sau ở bé trong thời kỳ nhạy cảm trật tự:
- Bé không vừa lòng khi sự vật, sự việc không đúng thứ tự nhất định như thường lệ.
- Bé thấy chán ghét khi không ở cùng một vị trí như thường lệ
- “Cái này của con”, “cái này của bố”, “cái này của chị”, chỉ cần thay đổi vật sở hữu một chút thôi là bé cảm thấy cáu giận.
- Bé mong muốn người khác “cứ làm như mọi khi” và chỉ cần làm khác đi một chút là bé cáu rồi.
Vào thời kỳ này, trẻ vô cùng quan tâm tới “Thứ tự – Vị trí – Vật sở hữu – Thói quen” như kể trên. Chính Montessori đã phát hiện ra sự tồn tại của tính nhạy cảm thần bí đối với trật tự ngay từ thuở sơ khai của nhân sinh và đặt tên cho khả năng cảm thụ đặc biệt này là Thời kỳ nhạy cảm trật tự.
Việc người mẹ biết hay không biết thời kỳ nhạy cảm trật tự của trẻ sẽ tạo ra sự khác biệt rất lớn trong quá trình nuôi dạy trẻ
Thời kỳ nhạy cảm trật tự: mọi thứ phải theo đúng thứ tự
Chị Hằng trò chuyện về lần đầu nuôi dạy con: “May mà tôi biết về thời kỳ nhạy cảm trật tự này. Nếu không tôi đã khổ lên khổ xuống vì không hiểu rõ tâm trạng con, không thể lý giải được những hành động của bé. Tôi cũng hiểu rõ tâm trạng của các mẹ khi nuôi con trong giai đoạn này”.
Hãy cùng tìm hiểu một mẩu chuyện nhỏ của chị Hằng và bé Sóc 2,5 tuổi nhà chị nhé:
Mẹ vừa cho bé đi chơi về. Vào nhà, chị tìm mãi không thấy dép đi trong nhà của mình đâu, sẵn tiện chị đi luôn dép của chồng để định chạy vào bếp nấu cơm cho kịp. Thế nhưng, bé Sóc đã nhìn thấy hành động của chị và nói to: “Mẹ đi dép bố rồi, mẹ đi dép mẹ đi”. Chị quay lại nhìn con và nói: “Mẹ đi tạm dép bố một chút, mẹ không thấy dép mẹ đâu cả”. Thế nhưng bé Sóc lắc đầu quầy quậy: “Trả dép cho bố đi, Sóc không chịu đâu” và bắt đầu mếu máo. Thôi rồi, bé đang trong giai đoạn nhạy cảm trật tự, dép của ai người đó phải đi rồi. Thế là dù bận tới mấy, chị Hằng cũng phải chạy đi tìm đôi dép của mình để đi cho đúng. Nếu chị không biết được bé Sóc đang ở giai đoạn nhạy cảm trật tự thì có thể chị đã mắng con, nghĩ là con mình “đành hanh”, muốn làm nũng mẹ.
Bẻ trong giai đoạn nhạy cảm trật tự: dép ai người đó đi
Nội dung bài viết
- Trích dẫn Montessori: Người lớn hầu như không biết gì về những bí mật ẩn sâu trong trái tim của trẻ. Tuy nhiên, chỉ cần người lớn được chỉ cho biết: trẻ chính là người muốn sống và được thỏa mãn những nhu cầu trong tâm hồn mà người lớn không tài nào hiểu được, thì người lớn sẽ nhận ra và bắt đầu phân biệt những cảm xúc đặc trưng, được thể hiện vào những hoàn cảnh cụ thể của trẻ.
- Trẻ cho thấy khuynh hướng thích trật tự vô cùng đặc trưng. Từ 1 tuổi rưỡi tới 3 tuổi, cho dù còn mù mờ về hình thức nhưng các em đã thể hiện dứt khoát yêu cầu về trật tự đối với mọi thứ xung quanh. Trẻ không thể sống trong sự hỗn loạn, hỗn loạn kéo theo buồn bực, khiến trẻ gào khóc. Do đó người lớn cần lưu ý tới giai đoạn này, giai đoạn nhạy cảm trật tự.
Trích dẫn Montessori: Người lớn hầu như không biết gì về những bí mật ẩn sâu trong trái tim của trẻ. Tuy nhiên, chỉ cần người lớn được chỉ cho biết: trẻ chính là người muốn sống và được thỏa mãn những nhu cầu trong tâm hồn mà người lớn không tài nào hiểu được, thì người lớn sẽ nhận ra và bắt đầu phân biệt những cảm xúc đặc trưng, được thể hiện vào những hoàn cảnh cụ thể của trẻ.
Trẻ cho thấy khuynh hướng thích trật tự vô cùng đặc trưng. Từ 1 tuổi rưỡi tới 3 tuổi, cho dù còn mù mờ về hình thức nhưng các em đã thể hiện dứt khoát yêu cầu về trật tự đối với mọi thứ xung quanh. Trẻ không thể sống trong sự hỗn loạn, hỗn loạn kéo theo buồn bực, khiến trẻ gào khóc. Do đó người lớn cần lưu ý tới giai đoạn này, giai đoạn nhạy cảm trật tự.
