Bé chậm tăng cân là nỗi lo lắng của không ít ông bố, bà mẹ trên hành trình nuôi con khôn lớn. Chậm tăng cân không chỉ làm bé thiếu hụt dưỡng chất cần thiết cho sự phát triển thể trạng mà còn ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe, phát triển trí tuệ sau này. Chính vì thế, cha mẹ cần nhận biết sớm và có những giải pháp chăm sóc thích hợp cho con.
Nguyên nhân nào khiến bé chậm tăng cân?
Khi thấy con chậm tăng cân, còi cọc hơn bạn bè cùng trang lứa, đa phần các bà mẹ đều tập trung bổ sung thêm dinh dưỡng cho bé. Song bên cạnh những bé biếng ăn thì vẫn có nhiều bé ăn tốt nhưng không tăng cân. Do vậy, để có phương pháp điều trị đúng thì trước hết, mẹ cần nhận biết những nguyên nhân dẫn đến vấn đề này.
Bé biếng ăn, chậm tăng cân
Biếng ăn là nguyên nhân thường thấy, dễ hiểu và dễ nhận biết ở trẻ chậm tăng cân.
Hệ tiêu hóa của bé kém hấp thu
Kém hấp thu là lý nguyên nhân chính ở những bé ăn tốt nhưng không tăng cân. Đây là hội chứng thường gặp ở trẻ em, xảy ra khi các chất dinh dưỡng không được hấp thu tốt trong quá trình tiêu hóa. Dẫn đến thiếu hụt dưỡng chất cần thiết cho sự phát triển của trẻ.
Có nhiều lý do dẫn đến tình trạng kém hấp thu này như:
- Cho trẻ ăn dặm quá sớm. Ăn loại thức ăn mới quá đột ngột khiến hệ tiêu hóa của bé chưa kịp thích nghi, nhất là với thực phẩm có cấu trúc phân tử phức tạp hoặc tính dị nguyên cao như lòng trắng trứng, hải sản. Nghiên cứu cho thấy, khi cho trẻ ăn lòng trắng trước 9 tháng tuổi làm tăng nguy cơ bị chàm và kém hấp thu.
- Thiếu enzym tiêu hóa; mất cân vi sinh đường ruột sau các đợt sử dụng kháng sinh kéo dài khiến thức ăn không được tiêu hóa hết, hấp thu dưỡng chất không đầy đủ.
- Trẻ nhiễm giun sán, ký sinh trùng đường ruột.
- Cho trẻ tắm ngay sau khi ăn.
- Trẻ mắc bệnh lý miễn dịch làm tổn thương niêm mạc ruột như: bệnh Coeliac (bệnh đi tiêu phân mỡ), bệnh viêm ruột Crohn, bệnh xơ nang,…
- Trẻ từng phẫu thuật cắt ruột hoặc điều trị bằng tia xạ.
Để nhận biết trẻ chậm tăng cân do kém hấp thu hay không, mẹ có thể quan sát phân của bé. Thức ăn không được tiêu hóa hết nên trẻ thường đi tiêu phân lỏng, lổn nhổn các hạt thức ăn hay còn gọi là đi phân sống, mùi tanh. Quan sát trong bồn vệ sinh có thể thấy váng nổi trên bề mặt nước do mỡ không được hấp thu. Trẻ thỉnh thoảng hoặc thường xuyên bị đầy bụng, đau bụng, sôi bụng,…
Chế độ ăn không đáp ứng đủ nhu cầu dinh dưỡng
- Pha sữa quá loãng: trẻ rất dễ bị táo bón khi uống sữa công thức được pha quá đặc. Nhưng khi sữa quá loãng, hàm lượng dinh dưỡng và năng lượng không đủ cũng đóng góp vào nguy cơ chậm tăng cân của trẻ.
- Bổ sung mất cân bằng giữa các nhóm chất: đạm, béo, tinh bột, rau-củ-quả có thể gây thiếu một số vi chất cần thiết hoặc khiến trẻ táo bón, biếng ăn, chậm tăng cân.
- Việc chế biến thức ăn vô tình làm mất đi lượng lớn dinh dưỡng, đặc biệt là vitamin như: chiên, xào với nhiệt độ cao; thái nhỏ rau củ quả,…
- Uống sữa cũng các loại trái cây có tính acid như cam, chanh, bưởi, dứa,… làm giảm khả năng hấp thu sữa đồng thời gây cảm giác đầy bụng, khó tiêu.
Giải pháp khi bé chậm tăng cân
Trẻ chậm tăng cân có thể xuất phát từ một hoặc kết hợp của nhiều nguyên nhân khác nhau. Với những bé chậm tăng cân xuất phát từ nguyên nhân thực thể, mẹ cần đưa bé đi thăm khám và nhận sự tư vấn từ bác sĩ chuyên môn. Nhưng trong hầu hết các trường hợp, giải pháp từ chế độ dinh dưỡng, sinh hoạt, tăng cường quá trình hấp thu là đã hiệu quả. Cân nặng, sức khỏe của trẻ sẽ được phục hồi giúp trẻ sớm bắt kịp đà tăng trưởng cách tự nhiên.
Giải pháp từ chế độ dinh dưỡng
Bữa ăn đủ chất, đa dạng
Dinh dưỡng là nền tảng của cả sức mạnh và trí tuệ. Đặc biệt là ở trẻ chậm tăng cân thì nhu cầu dinh dưỡng cần được chú ý hơn. Một bữa ăn cân đối cần đủ 4 nhóm thực phẩm chính: nhóm đường bột (ngũ cốc, khoai củ), nhóm chất đạm (thịt, cá, trứng, sữa, đậu, đỗ,…), nhóm chất béo (mỡ động vật, dầu thực vật) và nhóm vitamin, khoáng chất (rau, củ, quả,…). Ở mỗi giai đoạn, cơ thể cần những nhu cầu dinh dưỡng riêng, đặc biệt là với trẻ nhỏ.
Tuy nhiên, không có loại thực phẩm nào có thể chứa được đầy đủ các chất dinh dưỡng, cũng như không thể bổ sung quá nhiều thực phẩm trong một bữa. Do vậy, thường xuyên thay đổi các loại thực phẩm là điều luôn được chú ý. Hơn nữa việc đa dạng thực phẩm, cách chế biến, trang trí món ăn,… sẽ giúp trẻ ăn ngon miệng và hứng thú hơn với bữa ăn. Về lâu dài còn giúp vị giác trẻ thêm nhạy bén.
Bổ sung dầu mỡ
Chất béo là nguồn cung cấp năng lượng dồi dào cho cơ thể trẻ. Đây là thành phần của màng tế bào và mô não, giúp hấp thu các vitamin hòa tan trong dầu (vitamin A, D, E, K). Năng lượng do chất béo cung cấp trong tổng năng lượng khẩu phần ăn của bé dưới 6 tháng tuổi là 45-50%, bé 7-11 tháng tuổi là 40%, bé 1-3 tuổi là 35-40%. Do đó mà nhu cầu chất béo ở trẻ cũng cao hơn so với người lớn.
Mẹ có thể trộn thêm một thìa dầu mè/ dầu gấc/ dầu oliu vào thức ăn của con. Hay cho bé ăn thêm phô mai, sốt mayonnaise, bơ đậu phộng,… Đây là nguồn cung cấp chất béo không no tốt cho cơ thể trẻ, đồng thời cũng giúp bữa ăn thêm ngon miệng hơn.
Bổ sung thực phẩm giúp tăng khả năng hấp thu
Cha mẹ nên bổ sung thêm lợi khuẩn giúp hỗ trợ quá trình tiêu hóa, tăng khả năng hấp thu dinh dưỡng cho bé. Nhất là trong những đợt bé ốm bệnh phải dùng đến kháng sinh, đặc biệt ở những bé có hệ tiêu hóa kém hấp thu.
Các loại trái cây như dứa, đu đủ,… chứa nhiều enzym cũng giúp trẻ tiêu hóa các loại thực phẩm dễ dàng.
Ngoài ra, sự có mặt của vitamin nhóm B trong các thực phẩm như cá, thịt, rau xanh, các loại đậu,… giúp chuyển hóa carbonhydrate trong thực phẩm thành năng lượng cho tế bào và kích thích sự thèm ăn. Tuy nhiên, chúng không được tích trữ trong cơ thể nên cần được bổ sung cách thường xuyên hơn.
Lưu ý trong bổ sung dinh dưỡng cho trẻ
- Không cho trẻ ăn vặt trước bữa ăn hay ăn làm quá nhiều bữa trong ngày. Chất ngọt nhanh làm dịu đói nhưng lại gây thiếu dinh dưỡng về chất lượng. Trẻ biết nhịn để ăn bữa chính sẽ giúp bữa ăn ngon miệng và thú vị hơn nhiều. Đồng thời hình giúp hình thành thói quen tốt cho trẻ. Nếu có, mẹ chỉ nên cho con ăn sau bữa ăn chính.
- Không cho trẻ xem tivi, sử dụng smart phone khi ăn. Điều này không chỉ khiến trẻ xao lãng khỏi bữa ăn mà còn làm hạn chế quá trình tiêu hóa thức ăn. Tình trạng này kéo dài còn tạo thành thói quen rất khó sửa đổi.
- Tạo không khí vui vẻ, không ép con ăn. Việc ép trẻ ăn có thể đem lại tác dụng ngay lập tức nhưng lâu dần sẽ tạo tác dụng ngược. Điều đó càng khiến trẻ sợ hãi, căng thẳng trước bữa ăn. Khi chứng biếng ăn tâm lý xuất hiện càng khó khắc phục hơn.
- Tích cực bổ sung thêm thực phẩm giàu vitamin nhóm B, kẽm ở trẻ biếng ăn, chậm tăng cân.
- Tẩy giun cho trẻ định kỳ 6 tháng/lần.
- Pha sữa đúng công thức. Không cho trẻ uống sữa cùng các loại trái cây.
Giải pháp từ chế độ sinh hoạt
Thay vì phải bế bé đi ăn rong, cho bé vừa ăn vừa chơi,… thì dành 30 phút vui chơi, vận động ngoài trời cho trẻ mỗi ngày sẽ giúp trẻ ăn ngon, ngủ tốt hơn. Năng lượng được tiêu hao giúp trẻ mau đói, kích thích ăn ngon và nhiều hơn. Đồng thời, hoạt động thể lực cũng giúp hệ tiêu hóa của bé hoạt động tốt, hệ miễn dịch được tăng cường. Trẻ thêm năng động, hoạt bát.
Giải pháp từ thực phẩm chức năng
Nhu cầu dinh dưỡng ở trẻ chậm tăng cân là rất lớn. Nhưng nhiều khi, cuộc sống bận rộn khiến cha mẹ không đủ thời gian để chăm sóc đến từng bữa ăn của con. Bạn cũng biết, việc nấu ăn với nhiệt độ cao, gọt vỏ rau củ quả, thái rau củ trước khi rửa hay thái thành miếng quá nhỏ,… đều vô tình khiến các chất dinh dưỡng như vitamin, phospholipids, acid béo mất đi phần nào.
Bên cạnh những giải pháp như bổ sung men vi sinh, chất xơ giúp hỗ trợ quá trình tiêu hóa, tăng cường khả năng hấp thu dưỡng chất thì việc bổ sung dinh dưỡng trực tiếp từ thực phẩm chức năng đang là giải pháp được nhiều cha mẹ lựa chọn.
Vitamin tổng hợp hàm lượng vitamin đa dạng: Acid folic, vitamin D, vitamin E, vitamin A, vitamin B1,B2,B5,B6,B12, vitamin PP,… phù hợp với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Đặc biệt, cha mẹ nên ưu tiên lựa chọn các sản phẩm vitamin tinh chất, hàm lượng vitamin cao nên chỉ cần sử dụng với lượng nhỏ 1 lần mỗi ngày giúp trẻ dễ tuân thủ hợp tác và tiện lợi cho cha mẹ khi bổ sung hàng ngày cho con. Multivitamin không chỉ đáp ứng đủ lượng vitamin cần thiết cho trẻ mỗi ngày mà còn giúp hỗ trợ quá trình chuyển hóa, tăng cường hấp thu các chất dinh dưỡng và đáp ứng nhu cầu trao đổi chất của trẻ trong quá trình tăng trưởng, trẻ chậm tăng cân. Sự có mặt của 5 vitamin nhóm B giúp trẻ ăn ngon miệng hơn, giảm tình trạng biếng ăn, phù hợp với những trẻ cơ thể suy nhược, ăn ngủ kém sau giai đoạn ốm bệnh, biếng ăn dài ngày.
Bé nhà mình gần 12m mà được 8kg. Từ lúc 8 tháng đến giờ không tăng được ký nào thì nên dùng thuốc gì để bé tăng cân an toàn, khỏe mạnh được ạ? Bác sĩ tư vấn cho em với
Chào bạn, bé chậm tăng cân có nhiều nguyên nhân, liên quan đến khả năng hấp thu, chế độ dinh dưỡng, tình hình bệnh tật…tuy nhiên về cơ bản bạn nên cho bé ăn đầy đủ cả 4 nhóm nhất tinh bột – đạm – mỡ – vitamin & khoáng. Nếu bé lười ăn thì bạn có thể sử dụng các sản phẩm kích thích cảm giác ăn của bé như Buona Energia Oro.
Ở TP Vinh thì mua ở nhà thuốc nào được add ?
Chào bạn Hoài, Ở tp VInh bạn có thể mua hàng ở bệnh viện sản nhi Nghệ An hoặc một số hiệu thuốc quanh đó nhé. Nếu bạn ko tiện đi mua thì có thể đặt hàng online, bên mình sẽ gửi hàng COD đến tận nhà cho bạn. Cảm ơn bạn!